Date: Tue, 13 Jan 2004 04:25:42 -0000 Subject: [ido] *Komputorala vorti *KOMPUTORALA VORTI EN IDO. (A-B) (i) Kustume la vorti o radiki ja existas en Ido, ma kelkatempe on poke plulargigas la senco. (ii) En angla e germana, la finalo "-er" ofte *okuras ma ja existas en Ido kun senco di "diletanto". Do me sugestas la finalo "-or" por moderna elektrala mashini, p.e. procesoro, transistoro, e *komputoro. (iii) Me opinionas ke *komputorala vorti en Ido devas deskriptar la funciono, ne sklavatre simular Usa-angla vorto. (a) Ta vorti en Ido havas simila senco komputorale, e ne bezonas nova radiko: abortar; aceso; adaptilo; adreso; akumulatorala registro; agiva; akronimo; alternativala [ALT] klavo; analizo, -isto; ankro (punto); aplikajo; arkitekturo (di *komputoro); arkivo; areo (di memoro); asignar; automata; banero; bazo (aritmetikala, nombrala); bloko (di programi); brancho (konditionala o ne-); buleto-ordinar. (b) Sugesti, de Usa-angla vorto, preske ubiqua: "analogue" = kontinua varianto "digital" = (per) explicita valori (Quankam analogo es posibla, digitalo ja es planto). "array" = ordinata grupo (di simila elementi). "assembler" = *asembloro. Tradukas programo a *mashin-kodo qua es min facile komprenebla ma funcionas plu rapide. "attribute" = karaktero o qualeso t.e nur-lektebla dokumento, od arkivita o celita. "audit program" = kontrol-programo [di datumi]. "auto-dial" = autojuntar (di telefono). "auto-loader" = *autokargoro. Programo qua startas *komputoro, o enkargas programo ek interreto edc. "back-up" = konservo-programo. Ofte automata, ta programo facas altra kopio, kaze ke perdeso. "bar-code" = *streko-kodo, qua *skanoro povas lektar. Ofte indikajo di la preco di varo. "bug" = eroro o defekto qua ofte jenas programo. "bundle" = pako di programi od aplikaji kelk-tempe inkluzita kun nova *komputoro. "bus" = voyo ek filo qua portas signali inter chefa procesoro a grafik-cirkuito, *disk-lektoro, modemo, *skanoro o *imprimoro. "byte" = *baito. "Vorto", kustume di ok biti. Me aceptas plezure ula komenti pri *komputorala termini por modernar nia linguo. Amikale, Richard Stevenson, (Duronta) Date: Sat, 17 Jan 2004 22:41:32 -0000 Subject: [ido] *Komputorala vorti *KOMPUTORALA VORTI EN IDO (C-D) (a) Ta vorti havas simila senco por *komputori: bufro; celulo; cilindro; cirkuito, (planko); ciberspaco; dato (tempo); decensanta (ordino); decimalo; dedikar; definar; degradar; desfragmentigar (disko); diagnozala (programo, mesajo); dialogo (-buxo); dinamikala (memoro, interchanjo); disk (et)o; dokumento. (b) Expliko di Usa-angla vorti en Ido, e sugesti:- "cache" = vorto de Franca kun senco di "celita loko", ma *komputorale = rapide acesebla memoro di programo qua on ofte uzas. Forsan on bezonas nova kurta vorto: *kasho. "cancel" = abrogar. "carriage" = portilo di papero en *imprimoro. "click" = klikto (ne kliko). "clip art" = Artverko en memoro qua on uzas en onua propra dokumento. (Facile "ektranchar"). "compact disc", (C.D.). En Ido on devas deklarar la funciono. p.e. program-disko; muzik-disko; ludo-disko, film-disko edc. "computer" = aparato qua *komputas. Do *komputoro. Me sentas ke "komputilo" nun es antiquatra, nam "-ilo" es finalo plu apta por manual utensilo quale "segilo o visilo". La finalo "-or-" deskriptas plu moderna aparato quan uzas elektro. "code" = *kodo (antee kodexo). Por anglo-parolanti la vorto "codex" referas a libri, ed Ido bezonas *kodo por *mors-kodo e *mashin-kodo edc. "command" = impero = instrukto a *komputoro. "compiler" = Programo qua tradukas "alta nivelo" linguo (quale BASIC, Pascal edc.) a "mashin-kodo" qua kustume es plu rapida. Sugesto: *kompiloro. "configuration" = moyeno kunjuntar *komputoro ad altra aparati o la aspekto di dokumento. "data" = donaji, fakti. *datumi "database" = *datumaro, *datumbazo "debug" = trovar e korektgar erori en programo. "default" = la stando di aparato o programo a qua ol rivenas se ol mankas preciza instrukti. "degauss" = efacar omna magnetismo de disko o de *komputorala *monitoro. "delete" = efacar. "delimiter' = limitizo. Simbolo quale komo o cit-hoketi qua separas elementi di *datumo- o litero-serio. "desk-top" = (1) *komputoro qua on uzas sur pupitro, ma es plu granda kam portebla mashino. (2) programaro qua on uzas por produktar pagini kun grafiki edc. por editado. "destination" = voyaj-fino, od emo ad ube *datumi sendesas, p.e. ad aparato o dokumentaro. "device" = aparato p.e. *imprimoro, modemo, disk-mashino. "device driver" = programo qua donas instrukti pri specala aparato (*imprimoro, disk-mashino, vort-procesoro, klavaro o *muso) por ke *komputoro funcionez sen erore. Sugesto: *[aparato]-pulsoro. "digit" = cifro (decimale 0-9, hexadecimale 0-F). "directory" = dokumentaro qua aranjas programi segun certena hierarkio, quale serio di procedi kande *komputoro startas e funcionas. "discrete" = havas separata e preciza valoro. "disk" = disko por konservo di *datumi. "disk-format(ting)" = serio di refero-punti sur disko por ke la konservo di informo esez bonordina. "disk-drive" = mashino qua rotacas disko. "disk-driver" = programo qua "lektas" disko e sendas mesajo a *komputoro por transferar informo. "display" = expozo di informo o rezulto per *monitoro, t.e. *ekrano, quale televiziono. "docking station" = dokostaciono. Plaso ube mikra *komputoro kunligesas por ke ol funcionez quaze plu granda pupitro-mashino. "dot-pitch" = punto-interspaco sur *monitoro. Mikra nombro donas plu bona klareso por grafiki. `download" = recevar programo od informo de interreto a la memoro di *komputoro. Sugesto: *enkargar. "drag" = Per la presado di la mus-butono e la movado di la muso, on tranas imajo ad altra loko. "dump" = transferar omna informo en dokumento ad *imprimoro, *monitoro o disko. Deskargar. Amikale, Richard Stevenson. Date: Fri, 23 Jan 2004 07:38:44 -0000 Subject: [ido] komputorala vorti en Ido *KOMPUTORALA VORTI EN IDO (E-F) (a) Ta vorti havas simila senco por *komputori:- ekirar; eko (informo); elektroniko; elektrostatiko; emuleso; enirar (program-lineo o -klavo); equaciono; eroro; eskap-klavo [Esc]; eskapo-signo; evaluar; exekutar; expansar; faksimilo; fibro-optiko; feldo; filtrar; fluar; formato; formulo; fragmento; funcionar; funcion-klavo [F]. (b) Expliko di Usa-angla vorti e sugesti:- "edit" = redaktar skribajo o grafiko per imperi quale: "move" (movez), "copy" (kopiez), "cut" (efacez) e "paste" (ripozez en altra loko). "edit key" = clavo por "insert" (insertez) e "delete" (efacez). "e-mail" = e-posto od elektronikala posto. "embed, imbed" = pozar skribajo o grafiko de un dokumentaro ad altra. "enable" = kapabligar funciono per impero. "end" = finez "engine" = procesoro qua funcionigas *komputoro od *imprimoro. "erase' = efacar. "exit" = ekirez. Impero rivenar de subrutino a la chefa programo. "fax" = (1) faksimilo-mashino od =96mashinuro. (2) Sendar skribajo o grafiko per faksimilo-mashino. "fetch" = querar datumi o dokumento de dokumentaro. "field" = feldo. En *datumbazo ni havas feldo (p.e. "telefon- nombri"). En la feldo on pozas datumi, (p.e. telefon-nombri), unope. "file" = dokumentaro. Un o plura relatanta dokumenti en *datumbazo o vort-procesoro, kun uniqua nomo. "file allocation table (FAT)" = indexo sur disko por ke la disk- programo povez trovar dukumentaro. "file attribute" = dokumentaro-deskripto, quale: "Read only" = nur lektar, ne chanjar. "Archived" = arkivigita dokumento, ma diferanta versioni povas montrar chanji. "Hidden" = celita dokumentari. Ne chanjez! "file extension" = Pos punto, tri literi montras la tipo di dokumentaro, p.e. .EXE; (exekutez); .BAT (mikra programo qua kustume inkluzas EXE); .COM; (impero), startas programo kande on insertas olua nomo. Anke .DOC e .TXT = skribaji. "filter" = filtro qua forigas temi quale reklamachi, pornografio, *spamo o nur permisas certena kriterii. "flow chart" = fluado-mapo. Projeto per simboli di serio di eventi dum programo a finala produkturo. "font" = kompleta asortajo de tipo. "format" = (1) formato. (2) Krear sur nova disko la segmenti (sektori) ube la *komputoro konservas informo o *datumi. "F (function) keys" = serio di klavi, F1 a F12 qua havas preciza senco, p.e. F1 = helpo, F7 = espelado-kontrolo. Plusa senci trovesas kande on samtempe presas la "Ctrl", "Alt" o "Shift" klavi. Amikale, Richard Stevenson Date: Mon, 26 Jan 2004 00:47:26 -0000 Subject: [ido] komputorala vorti en Ido *KOMPUTORALA VORTI EN IDO (G-H) (a) Ta vorti havas simila senco por *komputori:- genitar; generaciono; glosario; gramatiko; gramatiko-kontrolo; haltar; harda; helpar; hexadecinalo; hierarkio; hosto (b) Expliko di Usa-angla vorti e sugesti:- "gate" = pordo. Mikroprocesoro qua donas un respondo quale rendimento kande ol recevas du (o plura) signali. "gigabyte" = *gigabaito = mil miliono baiti. (En Usa, mil miliono = biliono). "glitch" = eroreto. Kustume ne grava. "global variable" = varianto qua restas samvalora dum la tota programo. "goto" = adirez. Impero qua sendas program a certena nombro od etiketo por exekutar nova imperi. On ne apogas la uzado di "goto" pro ke la facila kontruktado di neprojetita o "spagheto-programo". "graph" = grafiko = imajo sur specala papero di la relato inter varianti. Sugesto: *grafo por la imajo sur papero, e *grafiko por imajo qua on produktas per komputoro. "grey-scale" = griza-skalo. Per mikra punti, on piktas diversa nuanci di griza sur *monitoro od *imprimuro. "grid" = greto. Desegnuro di kolumni e rangi por enskribar *datumi en *kalkulotabelo. "hacker" = programeracho". Ulu qua malicoze produktas "virusi" o tote dominacas multa komput-ori tante ke oli paneas. "handshaking" = manu-presado. La protokolo qua permisas la agnosko e la komuniko inter aparati. "hard copy" = kopio di informo per *imprimoro. "hardware = vari = aparati quale "komputori o *imprimori, ek metalo o plastiko. (la jokatra "soft-ware" o *molvaro" ne es apta en Ido). "hard-wired" = permanante kunjuntita per filo. "hash" = la simbolo #. "hertz [Hz]" = un ciklo po sekundo. MHz = mega-hertz = milion cikli po sekundo. "highlight" = emfazar vorto, frazo o segmento, kustume per kontrea video o kolor-kontrasto. "home key" = hemo-klavo. Per presado, ol sendas la kursoro a la komenco di lineo, o dokumento. "housekeeping" = menajo. Procedo ordinar dokumenti, efacar provizora dokumenti edc.sive per koncianta impero od automate. Amikale, Richard Stevenson. Date: Sun, 01 Feb 2004 07:45:04 -0000 Subject: [ido] komputorala vorti en Ido *KOMPUTORALA VORTI EN IDO. (I-J) (a) Ta vorti havas simila senco por *komputori:- imajo; indexo; informo; inko; instalar; instrukto; integrigar; inteligenteso (artificala); interagar; interplektar; interfoliizar; interna; interruptar; iterar; konektar. (b) Expliko di Usa-angla vorti e sugesti:- "icon" = ikono. Komputorale es imajo sur *monitoro reprezentar dokumentaro od utilajo quan on selektas per *muso. "if=85.then" = se=85.do. Aserto qua specigas ke SE certena stando existas, DO l'instrukti eventas. "if=85.then=85.else". = se=85.do=85.altre. Aserto qua specigas ke SE= certena ne existas, DO l'instrukti ne eventas e la programo obedias ALTRE, diferanta instrukti. "information management" = informo-direktado. Diversa moyeni kompilar e manipular informo. "information processing" = la manipulado di kompilita *datumi e la produktado di raporti de la *datumi. "information retrieval" = la riganado di informo. "initialize" = Kande *komputoro startas, on kargas la sistemo- dokumentari, ofte automate, por ke la mashino funcionez. "ink jet printer" = inko-sprico *imprimoro. Per tre mikra punti di inko, la literi di texto od imajo de dokumento skisesas. "in-line processing" = La procesado di *datumi samtempe ke oli eniresas, p.e. la lektado di *strekokodo en butiko. "input" = enpozar. *datumi qua on pozas en "komputoro, sive per klavaro o per extera telefon- konekto. "input buffer" = enpozo-bufro. Mikra memoro qua provizore konservas datumi quin on enpozas. "input device" = ula aparato ube datumi eniras, quale klavaro, *skanoro o modemo. "integrated circuit (IC)" = integrigata cirkuito. Mikra elektronikala aparato qua kontenas multa cirkuiti ed kunjunti. Ofte nomizita mikrocirkuito o *siliko-spano. "integrated software" = (1) grupo di aplikaji qua povas interuzar *datumi. (2) Pako di programi quale vortprocesoro + *kalkulotabelo + *datumbazo. "interactive program" = programo qua bezonas la enpozado di impero de ulu e pose reaktas. "interface" = aparati o programari qui permisas la interkomuniko de un ad altra. Sugesto: interkomuniko, ma on vidas *interfaco, qua es posibla. "interlace" = interplektado di linei sur *monitoro. Tala sistemo es rapida ma ofte donas vaciletado. "interleave" = permisas la funciono di du o plura aplikaji samtempe, p.e. la imprimado di dokumento dum ke on enpozas *datumi ad altra programo. "internet" = interreto. Mondvasta komuniko di *komputori per telefon-reto. `interrupt" = interrupt(ad)o. (1) Eroro qua haltas pro-gramo. (2) Kontrol-signalo qua chanjas ago di *kom-putoro de un funciono ad altra. "interrupt priority" = interrupt-prioreso. Kustume la enpozado de klavaro es plu importanta kam imprim-orado (quankam on ofte povas uzar interfolizado). "interrupt request (IRQ)" = Ta sistemo mantenas reguloza komuniko inter la komputor-procesoro e la diversa aparati qua recevas informo. Ta aparati havas unika konekto, e la "IRQ" sencese kontrolas ta konekti ed apertas o klozas li segun la bezono. "italic" = kursiva = literi qui inklinas rekte., ofte por emfazado. "joystick" = guverno-bastono qua on uzas por la movado di objekti dum *komputoro-ludo. "jumper" = elektrala-konekto qua permisas *kom-putoro senerore transferar *datumi ad altra aparato. "justify" = enlineigar texto, sinistre, dextre o meze. "Kompleta enlineigado" plenigas la pagino, marjino a marjino, automate. Amikale, Richard Stevenson. Date: Sun, 08 Feb 2004 01:05:50 -0000 Subject: [ido] komputorala vorti en Ido *KOMPUTORALA VORTI EN IDO. (K-L) (K-L). (a) Ta vorti havas simila senco por *komputori:- ligilo; kablo; kalendario; kapaceso; karto; kargar; karteziana; kartocho; kazo; katenigo; katodo-radio-tubo; karaktero; kolumno; komuniko; komparar; konciliebla; kompilar; kompozanto; konektar; ko- ordinato; kopiar; kursoro; logiko; ringo; logo. (b) Expliko di Usa-angla vorti e sugesti:- "Kilo" = 1000, ma per binara nombri = 1024 "Kilobytes (Kb) = Kilobaiti = 1024 baiti. "keyboard" = klavaro. Klavi enpozar datumi. "keyboard buffer" = (videz "input buffer"). "keypad" = mikra klavaro p.e. enpozar nombri. "key word" = impero (p.e. INPUT) qua on ne uzas quale konstanto o dokumento-nomo. "label" = (1) `etiketo' di literi o nombri en disko por trovar certena dokumento o celulo en kalkulo-tabelo. (2) Indikar certena lineo di programo ube l'ago povas irar. "LAN (local area network)" = lokala areo-reto qua interkonektas *komputori en kontoro o edificio por partoprenar programi, datumi edc. "language" = linguo. Singla linguo havas specala vorti e sintaxo. Basa nivelo linguo (mashinokodo) havas nombri od abreviuri. Alta nivelo linguo uzas vorti (kustume en angla) p.e. BASIC, PASCAL, FORTRAN, LOGO, JAVA e C. "laptop computer" = portebla *komputoro di mikra dimensiono, qua on povas uzar sur la gremio. "laser" = tre forta lum-radio di preciza fequenco. "laser disc" = disko qua on lektas o konservas informo per uzado di *laser-lumo. Kustume nomizas "CD" o kompakta disko, ta moyeno en Ido devas deskriptar la funciono, quale programo-disko. "laser printer" = *imprimoro qua uzas *lasero por donar ink- spriceti, elektrostatike kargita e qua produktas imprimado e grafiki di supera qualeso. "liquid crystal display (LCD)" = *monitoro qua uzas liquidokristali por krear imajo. "light-emitting diode (LED)" = diodo qua emisas lumo per elektro-kurento. "line spacing" = la intervalo inter du linei di skribaji en vortoprocesoro. "linked documents" = la konekto di diversa dokumenti o registri por ke ula chanjo en un automate facez chanjo en l'altri. "lockout" = la nego di aceso qua certena sekureso-sistemi facas, p.e. per pasvorto. "log" = logo o registro di tempi e dati kande *komputoro acesigis dokumenti o l'interreto. "logic" = logiko. Korekta e valida racionado. "logic formula" = logikala formulo. Simboli qui, per kalkulo donas respondo di VERA o NEVERA. "log in, log on" = Kustume per pasvorto on konektas ad programaro o ula reto. "log out, log off" = deskonektar de irga reto. "loop" = programo qua iteras til certena stando atingesis, t.e. la programo exekutas "ringo".. Amikale, Richard Stevenson. Date: Fri, 13 Feb 2004 04:32:27 -0000 Subject: [ido] *Komputorala vorti en Ido *KOMPUTORALA VORTI EN IDO (M-N) (a) Ta vorti havas simila senco por *komputori: mashino; magnetala; posto; memoro; manuala; marjino; merkar; matematiko/ala; matrico; moyeno; menuo; mesajo; mnemoniko; modemo; modulo; morfogenezo; muaro; monokroma; muso; mov/ar,ez; nomo; nombro; numero. (b Expliko di Usa-angla vorti e sugesti:- "macro" = programo qua exekutas certena imperi per la presado di un klavo o klavo + CTRL o ALT. Sugesto: makro. (Ido ja uzas makro- en vorti). "magnetic card" = karto qua konservas *datumi, per magnetismo o per magnetala bendo. "mail merge" = programo qua kombinas nomi, adresi edc. kun preskribita letro. "mainframe" = granda *komputoro qua funcionas tre rapide e havas granda memoro. Ofte juntesas a fora mashini. "manual link" = ligilo a dokumenti qua ne chanjas til manuala ago di la uzanto. "marker" = ulo qua facas marko p.e. plumo. Ma la metafora "bookmark" = loko en dokumento o programo quan ni povas atingar rapide. . "memoro". (1) volatila memoro = memoro qua efac-esas kande l'elektro cesas. (2) statika memoro = memoro (quale sur disko) ube *datumo konservesas. "merge" = kombinar = la juntado di plura dokumenti ad un dokumento. "mikroprocesoro = *integracirkuito qua es la CPU, (Centrala- Procedanta-Unajo) o bazala guvernilo di la *komputoro. "MIDI = "musical instrument digital interface" = programo qua interkonektas *komputoro e muzikala instrumento. "monitor". La vorto "monitoro" referas ad anciena militonavo. Me sugestas ke on nuntempe uzas monitoro = *skreno od *ekrano, o videbla expozo. "morphing" = morfogenezo = chanjado di formo di *grafikala objekto per *komputoro. "motherboard" = la bazala cirkuito di *komputoro. "mouse" = muso. Quankam "jokatra", on nun aceptas ta vorto quale manuala guvernilo di kursoro. "multimedia" = multamoyeno = la uzado di *grafiki o soni en dokumento. "native language" = mashino-linguo. "nest" = pozar programo o *datumi interne di altra programo. "network server" = reto-servanto = *komputoro qua konservas o direktas programi, *datumi, o rendi-menti di altra *komputori qua apartenas a reto en diversa afererii o instrukterii. "node" = *komputoro o labor-posteno qua konektesas a reto. "noise" = bruiso en defektoza konekto a *komputoro qua recevas neperfekta mesajo o *datumi. Certena cirkuiti povas diminutar l'efekto di bruiso. "non-interlaced" = la produkto di linei sur monitoro per seriala moyeno qua bezonas plu multa memoro, ma donas plubonigita imajo. "notebook computer" = mikra *komputoro kun mikra klavaro ma ofte funcionas tam bone kam plu granda mashino. "number crunching" = mijokatra deskripto di la ofte komplexa traktado di numero-kalkuli per diversa financala programi quale *tabelo-kalkuli. Amikale, Richard Stevenson. Date: Tue, 24 Feb 2004 01:53:56 -0000 Subject: [ido] komputorala vorti en Ido (O-P) *KOMPUTORALA VORTI EN IDO. (O-P) (a) Ta vorti en Ido havas simila senco *komputorale, e ne bezonas nova radiko: objekto; optikala; ordinar; pako; panelo; pagino; piktar; papero; paralelo; parametro; parto; pasiva; permananta; pirato; placo; plateno; portebla; (elektro)-povo; praktikala; procesoro; programo; proporciono; protektar; protokolo; publika. (b) Vorti de Usa-angla, olia senco e sugesti: "object" = objekto. Elemento o *datumi qua on kreas en un programo od aplikajo e qua on povas importacar ad altra programo quale vort-procesoro. "octal" = sistemo di nombri en bazo ok. "office automation" = la uzado di *komputori en kontoro por registragar vendadi, salarii, kompradi, fakturi, cheki ed inventario. "off-line" = (1) nedirektita; (2) nekonektita. "on-line" = (1) direktita; (2) konektita "on-screen controls" = chanjar la ajustaji di *imprimoro, *skanoro o *monitoro per avana panelo qua es facile atingata. "open" = apertar. Riganar programo o dokumento ek memoro por ke on manipulez ol. "operating system" = sistemo qua guvernas omna la bazala funcioni di *komputoro. Exemple la aceptado di *ekpozo (o rendimento) de klavaro, *enpozo a *monitoro, la ago di disko edc. "optical character recognition (OCR) = optikala litero (o nombro) rikonoceso. "option" = selekto qua es disponebla ad uzanto. "out of range" = mesajo qua indikas ke nombrala sercho en *datumbazo es plu granda kam la datumi ja konservita. Sugesto: exter serio. "output" = (1) *datumi qui aparas de *komputoro (2) Certena ago qua startas, p.e. *imprimoro o la rotacado di disko konservar o riganar informo. Sugesto: *ekpozo. rendimento. "output device" = mashino qua recevas *ekpozo quale *monitoro, *imprimoro o *desegnoro. "overflow" = exterfluajo. Mesajo qua indikas ke nombro es tro granda por la memoro o rezulto atingabas ta stando. "packaged/bundled" = enpakigita. Pako di programari ofte inkluzita kun nova *komputoro e disponebla ye diskontita preco. "packet" = paketo. Grupo di *datumi qua on transmisas quale unajo. "page" = pagino. Fixita quanteso di memoro qua *komputoro uzas e qua permisas facila movado inter la permananta konservado di *datumi, e la RAM. "paint program" = programo qua permisas la kreado di *grafiki, imaji o pikturi sur *monitoro. On povas insertar la rezultajo en altra dokumento. "parse" = desagregar *datumi por ke on pozez li de un progamo ad altra, p.e. texto a kolumni. "partition" = la partigo di granda harda disko a plu mikra segmenti efektigar plu rapida sercho-tempo. "path" = (1) La voyo qua *komputoro sequas por trovar imperi, komandi, programi o *datumi. (2) Impero o komando de guvernanta sistemo qua montras la loko di programo, *datumi edc. "peer to peer network = egalo ad egalo reto. Sistemo por *komputori en lokala reto qui sive lektas sive sendas informo. "peripheral (device) = neesenca aparato qua es konektata a, ed es guvernata per *komputoro p.e. +imprimoro. *skanoro. Sugesto: konektajo "permanent memoro" = permananta memoro. *Datumi o dokumenti en harda disko qui on ne perdas pos elektro ne plus konektesas. "phosphor" = substanco interne di *monitoro tubo qua emisas lumo kande elektroni frapas ol. Sugesto: *fosforo. "pitch" = literi po `inch' o centimetro en skribaji. "pixel" = PIKturo ELemento qua facas imajo. "platform" = guvernanta sistemo quale Windows=A9 MSDOS=A9, Linux=A9 o OS2=A9. "plotter" = konektajo qua desegnas mapi o *grafi. Sugesto: *desegnoro o *skisoro. "plug and play" = *konektajo qua *komputoro rikonocos sen ula problemo. "point and click" = vizar e kliktar. Selektar objekto od ikono per kursoro, e pose presar *mus-butono. "prompt" = kustume kursoro qua rimemorigas uzanto ube sequanta litero o instrukto esas skribota. "protected field/file" = protektita *feldo/doku-mento. Texti o formuli qui on ne povas chanjar o dokumento qua on nur lektas. "public domain software" = publika-fako program-aro, qua ne havas autoro-yuro ed qua irgu povas uzar. Amikale, Richard Stevenson. Date: Mon, 01 Mar 2004 23:05:34 -0000 Subject: [ido] komputorala vorti en Ido (Q-R) KOMPUTORALA VORTI EN IDO (Q-R). (a) Ta vorti havas simila senco por *komputoro, e ne bezonas nova radiko:- lektar; reala; rifreshigar; relato; fora; forigar: movar; raportar; repetar; rezervar; ridonar; retroirar; kontrea; ringo; radiko; turnar; rutino; rango. "qualifier" = modifikajo = simbolo en formulo qua plu klare definas elemento en, p.e. *datumbazo. "query" = questiono. "queue" = serio di datumi qua vartas til certena *konektaji (quale *imprimoro, faxilo) es pronta. "QWERTY" klavaro = aranjo di klavi por angla-parolanti. Tamen altra lingui havas altra klavaro. "range" = (1) skopo o extenseso di varianto. (2) limito da uzanto, di registri ke on selektas ek datumbazo. (3) porciono di *kalkulotabelo qua on imprimas o chanjas segun formulo. "raster" = *rastero = sistemo di linei sur *monitoro qua skisas literi od imajo. "read" = lektar (1) informo ek memoro. (2) *enpozar datumi de *skanoro. "read-only = nur lektar = dokumento qua on lektas ma ne chanjas. "read/write head" = lektado/skribado per mikra aparato qua magnetale pozas o riganas datumi sur disko. "record" = registro = grupo di feldi qua kune facas unika enskribo en *datumbazo. "register" = *konservoplaco ube on pozas datumi dum diversa funcioni di la *komputoro. "relational database" = relatala *datumbazo qua kontenas informo anke en altra *datumbazi. On povas obtenar informo de ta fonti o facar nova *datumbazo per la kombinuro di ta fonti. "remote" = fora. "removable storage" = movebla konservo (di *komputorala datumi) qua on forprenas quale: diski o magnetala rubandi. "repeat = repetar = (1) klavo qua permisas la repeto di *enpozo de klavaro (2) Impero (komando) qua facas cirkulo per REPEAT=85..UNTIL. "reset" = ripozar = (1) Rivenar ad originala stando pos l'efaco di ula specala formato. (2) Ristartar *komputoro. "resolution" = l'akuteso di imajo sur *monitoro. Plu multa *pixeli = plu akuta imajo = plusa detali. "restore" = restaurar = kustume impero (komando) qua, pos la lektado di listo di datumi, retrosendas la programo a la unesma itemo. "RETURN" = "ENTER" = clavo qua pozas *datumi qui on jus skribas en *komputoro. "reverse video" = kontrea *video = nigra dopa areo e blanka literi o grafiki sur *monitoro, qua kustume montras nigra literi e blanka dopa areo. "ring" = ringo = l'aranjo di komputorala posteni qui konektesas en cirklo. "root directory" = bazala dokumentaro qua kustume kontenas la guvernala sistemo e dokumenti pri ula specala karakteri. "routine" = rutino = grupo di imperi o komandi por funcionigas certena tasko. "RUN" = komando qua startas programo. Date: Thu, 11 Mar 2004 04:38:01 -0000 Subject: [ido] komputorala vorti en Ido (S) KOMPUTORALA VORTI EN IDO (S). "save" = salvar = sendar *datumi o programo a la memoro. Plu tarde on mustas salvar a disko. "scalable font" = skalebla asorto di tipo di qua la formo es retenata, ma la largeso chanjas. "scanner" = *skanoro o *skanilo. Mashino qua kopias skribajo o pikturo aden la memoro e pose povas imprimar la rezulto en altra dokumento. "screen" = videbla parto di *monitoro. Ultempe on uzas la vorto "skreno", ma ja ol = shirmilo. Pro problemi di pronunco, me sugestas *ekrano. Plura lingui quale hispana, franca e persa ne amas "s' + altra konsonanti komencar vorto. "screen saver" = *grafiko sur *monitoro qui ofte chanjas e qua evitas permananta imajo "brulita" en la *fosforo kande la *komputoro tempale haltas. "screen refresh" = rinovigado di imajo sur la *monitoro, 50, 60 o 100 tempi po sekundo. "scrolling" = movado di imajo por vidar skribaji o grafiki exter la bordo di la *monitoro. "search and replace" = serchar e substitucar = trovar certena *datumi o vorti e pose chanjar ad altra *datumi o vorti. "sector" = sektoro = segmento di *datumtraco sur harda disko (kustume 512 *baiti) ube on kon-servesas informo. "sequential search" = la serchado di datumi, unope, til on trovas la dezirata dokumento. *serial interface" = seriala *interfaco = konektilo qua sendas o recevas datumi, bito pos bito. "serial port" = seriala konekteyo = placo ube on konektas seriala *interfaco. "server" = *servoro, o servilo = centrala *komputoro kun granda memoro, programari od *imprimoro qua servas altra *komputori en la reto. "shareware" = *partigovaro = programo qua on povas *enkargar de interreto, edc. Pos probo-periodo, l'autoro demandas mikra kusto. "shift (key)" = klavo qua kustume chanjas litero de minuskulo a mayuskulo o selektas simbolo sur klavo. "shortcut key" = *kurtvoyo-clavo. qua funcionigas komando o mikra programo. Moderna klavaro ofte havas klavi quan konektas ad interreto, serchas, obtenas e-posti, denandas helpo o haltas programo. "simulation" = similado = grafikala programo (ofte ludo) quan simulas la guverno di aeroplano, automobilo, od altra eventi en urbego o formikeyo "slot" = adjuntkarto placo = placo disponebla por plusa karto por altra programo o plusa memoro. "snail mail" = nerapida posto qua uzas letri. "software" = programaro. La angla vorto es jokatra (antonimo di "hardware") e neapta por Ido. "sort" = ordinar *datumi segun certena ordino quale per dato o alfabeto. "sound card" = cirkuito kun programeto qua guvernas son- produktado e havas konekto-placo por *lautoparolilo o mikrofono. "speech recognition" = parolado rikonoco. On povas direktar la ago di *komputoro per la voco. "spell checker" = espelado-verifiko. "spreadsheet" = kalkulo-tabelo. Dokumento qua konservas *datumi en kolumni e permisas mate-matikala kalkulado ed ordinado. "stack" = temporala memoro. La salvado di *datumi qui on forsan balde itere bezonos "stand-by" = repozanta = stando di *komputoro kande ol ne es agiva, quankam ol recevas elektro. "star" = reto quale "stelo" kun centrala "nabo" qua konektesas ad altra posteni. "static memory" = memoro qua es konservata, mem sen fonto di elektro, p.e. harda disko o ROM. "string" = serio di literi o simboli. "subscript" = karaktero pozita sub la texto quale nombri en kemiala formulo. "sufixo" = sufixo kun specala senco por dokumento-nomo, p.e. .SYS, .TXT, .COM edc. "superscript = karaktero pozita super la texto quale matematikala indici. "surge suppressor" = aparato qua protektas *kom-putoro ed altra konektaji de domajo per subita augmento di elektrala tenso de la povo-fonto. "system backup" = kopio di omna la dokumenti di la sistemo e *datumi, kaze ke la *komputoro falias. Amikale, Richard Stevenson. Date: Tue, 23 Mar 2004 08:24:23 -0000 Subject: [ido] komputorala vorti en Ido (T-U) KOMPUTORALA VORTI EN IDO (T-U) (a)Ta vorti havas simila senco por komputori: afero; arboro; dimensiono; diafana; konciliebla; neinterruptebla; preceptorajo; provizora; tabelo; tabeligar; tasko; texto; topologio; traco; traktoro; transferar; transformar; tradukar; transmiso; trunkigar (nombro); uniforma; uzanto; utilajo. (b) Expliko di Usa-angla vorti e sugesti: "tab key" = klavo movar kursoro en vortpro- cesoro o *kalkulo-tabelo On povas prepozar la grandeso di la movado. "tape" = rubando o bendo (por magnetofono). "tape recorder" = magnetofono. "temporary storage" = provizora konservo. La chefa memoro qua kontenas la *datumi quin on uzas nuntempe. Ta *datumi perdesas se on deskonektas l'elektro. "terminal" = termino. Aparato konektita a *kom-putoro e qua recevas o sendas *datumi, kustume per klavaro o *skanoro. Anke por la direktado di auto-mata mashino p.e. tornilo. "toggle" = bistabila butono o konektilo qua povas havar un ek du stabila standi. "trackball" = tipo di kursoro-direktilo. Ol havas senmova bazo kun movebla sfero qua per manuago movas la kursoro. "tractor feed" = aparato qua tiras kontinua papero per dento-roti en bordo-trui. "transfer" = movar *datumi o dokumenti de un loko ad altra p.e. de memoro a disko o *komputoro. "transform" = chanjar la formo di *datumi sen chanjar olia valoro. "transient" = kurta fluktuado di elektro-tenso qua povas domajar *komputoro. "translate" = tradukar. (1) Chanjar de *dijitala ad analoga informo. (2) Chanjar formato di *datumi por uzado per diferanta programo. "transmission speed" = rapideso di transmiso, kustume per *baudo = 1 bito po sekundo. "tree" = arboro. Diagramo quale arboro e branchi qua montras la dokumentari e subdirektari qui bi-furkas ek la bazala dokumentaro. "trouble-shoot" = lokalizar problemo en *komputoro o programaro e facar korektigo. "update" = modernigar. (1) Adjuntar nova *datumi segun la maxim recenta informo. (2) Enkargar la maxim recenta versiono di programo. "up and running" = laboranta. Kande *komputoro e konektaji juntesas a l'interreto e funcionas bone. "upload" = ekkargar. Sendar programo de memoro a situo en l'interreto. Interesanto povas *enkargar ta programo aden sua *komputoro. "upwardly compatible" = future konciliebla. *Komputoro qua havas habileso adjuntar nova programi, cirkuito-karti ed altra karakteri por ke la mashino ne divenez obsoleta. "user definable" = uzanto-determinebla. Diversa chanji qui la uzanto povas facar quale la formati di vortprocesoro, chanji por nekapableso e grado di defenso kontre virusi. "user friendly" = intuicala *komputoro. Kande *komputoro esas facile funcionigar per irga homo. "utility" = utilajo. Programo qua plubonigas l'agivo di *komputoro od adjuntas nova funcioni. Amikale, Richard Stevenson. Date: Sun, 04 Apr 2004 05:25:34 -0000 Subject: [ido] komputorala vorti en Ido (V-Z) KOMPUTORALA VORTI EN IDO (V-W-Y-Z). (a) Ta vorti havas simila senco por *komputori: acelerar; ondo; senfila; skribar; tomo; validigeso; varianto; virtuala; viruso; vortaro; voco; vorto; volvar. (b) Expliko di Usa-angla vorti en Ido e sugesti.:- "validation" = validigeso (-ado). La verifikado di dokumento od *datumi, por korekteso. "variable" = varianto. Quanteso qua recevas diversa valori en matematikala programo ed es sive lokala (nur retenas valoro en sub- programo), o globala kun la sama valoro omnaparte. "vector image" = vektorala imajo. Tipo di *grafiko qua on desegnas kun glata linei, akurata gradi e facileso di manipulado. "video memory" = vidala memoro. Parto di memoro qua konservas ula *grafiki o pikturi. "virtual reality" = virtuala realeso. La simulado di cirkumajo od altra stando per *komputoro. "virus" = nelegala instrukti qui ofte eniras *komputoro sekrete e disruptas o mem haltas ordinara funciono. "voice recognition" Videz "speech recognition". "volatile memory" = volatila memoro. Provizora memoro qua efacesas kande on deskonektas l'elektro. Videz l'abreviuro RAM. "warm boot" = *ripozez. Ristartar *komputoro sen tote deskonektar l'elektro t.e. la *komputoro ankore funcionas ma nur la sistemo ristartas. "wavelength synthesis" = ondlongeso-sintezo. Per certena programo on povas audar la soni di reala instrumenti, e sintezigas tono per lia kombinuri. "wild card" = simbolo qua permisas la serchado di *dokumenti por specala tipo, p.e. *.DOC = omna dokumenti, lektebla por informo. "window" = fenestro. La grandeso di videbla areo sur la monitoro. "wireless communication" = senfila komuniko. La juntado di *komputoro a konektaji per radio- o lumo-ondi. Anke la juntado di *komputoro a l'interreto o l'interjuntado di du nefixa-foni per radio-ondi. Evitas telefono- fili. "word processor" = vortprocesoro. Programo ube on skribas texto e permisas selekto di la grandeso e stilo di literi ed anke la trasado di la texto. Ultre on povas insertar *grafiki, pikturi, *grafi e mapi. "word wrap" = *vortovolvo. En vortprocesoro ube la texto en lineo automate iras a la sequanta lineo sen "portilo rivenez" [carriage return] klavo o simbolo. "workstation" = posteno. Ula *komputoro kon-ektita en reto o libera. Forsan povas uzar diversa programi o nura klavaro e monitoro konektita a reto sen habileso *komputar. "write protect = *skribprotekto. Moyeno en programo o sur disk- kartucho qua preventas la riskribado ed efacado di existanta programo. Sur disko on ofte trovas mikra movebla peceto di plastiko qua agas quale swichanta moyeno.. "zap" = efacez. (1) Komando qua tote efacas la kontenajo di *komputorala *monitoro. (2) Neintence skribar en existanta dokumento e konseque efacar l'originala kontenajo. Amikale, Richard Stevenson.